Kiedy nazywamy przejazd nienormatywnym?
Przejazd nienormatywny dotyczy pojazdów lub zespołów pojazdów z ładunkiem lub bez, których naciski osi, wymiary lub rzeczywista masa całkowita przekraczają normy przewidziane w przepisach z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
Transportować w ten sposób można konstrukcje budynków, części do turbin wiatrowych, samolotów pasażerskich, a nawet pociągi lub tramwaje. Przejazdy nienormatywne odbywają się zazwyczaj nocą ze względu na mniejsze natężenie ruchu. Trasa ustalana jest z wyprzedzeniem, jednak zdarzają się też takie sytuacje, w których konieczne jest zdemontowanie znaków drogowych lub wycięcie drzew rosnących na poboczu, aby konwój mógł pokonać konkretny odcinek drogi.
Warunki pozwalające na ruch pojazdów nienormatywnych
Ruch pojazdów nienormatywnych jest możliwy, jeśli posiadamy odpowiednie zezwolenia, których kwestie poruszamy poniżej, przestrzegamy ich warunków, przejazd jest pilotowany, a kierowca zachowuje szczególną ostrożność podczas jazdy.
Od 13 marca 2021 roku obowiązują nas standardy unijne, które dopuszczają wszystkie drogi publiczne do ruchu dla pojazdów z pojedynczą osią napędową o nacisku do 11,5 tony. Jest to jednak kwestia sporna, ponieważ lokalni zarządcy dróg mogą ograniczać na swojej drodze dopuszczalny nacisk pojedynczej osi napędowej do 8 lub 10 ton, co wymaga dokładniejszego planowania trasy i znacznie utrudnia przejazd pojazdów nienormatywnych.
Korzystną dla firm transportowych zmianą jest natomiast obowiązywanie zezwolenia kat. IV (kiedyś kat. VI) na wszystkich drogach publicznych, a nie jak to miało miejsce dotychczas tylko na drogach wskazanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.
Kategorie zezwoleń na ruch nienormatywny
Istnieje pięć kategorii zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych różniących się między sobą czasem obowiązywania i odnoszących się do gabarytów poszczególnych pojazdów lub zespołów pojazdów.
I kategoria odnosi się do pojazdów mieszczących się w normach długości, wysokości, nacisku osi i masy rzeczywistej, o szerokości nieprzekraczającej 3,5 m.
Kategorie II-III odnoszą się do pojazdów mieszczących się w normach nacisku osi i masy rzeczywistej, jednak ich długości i wysokości są różne.
II kategoria:
- długość pojedynczego pojazdu do 15 m
- długość zespołu pojazdów do 23 m
- szerokość dla wszystkich pojazdów do 3,2 m
- wysokość dla wszystkich pojazdów do 4,3 m
III kategoria:
- długość pojedynczego pojazdu do 15 m
- długość zespołu pojazdów do 23 m
- długość zespołu pojazdów o skrętnych osiach do 30 m
- szerokość dla wszystkich pojazdów do 3,4 m
- wysokość dla wszystkich pojazdów do 4,3 m
Kategoria IV odnosi się do pojazdów mieszczących się w normach nacisku osi, jednak ich długości, szerokości, wysokości i rzeczywista masa całkowita są różne.
IV kategoria:
- długość dla pojedynczego pojazdu do 15 m
- długość dla zespołu pojazdów do 23 m
- długość dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach do 30 m
- szerokość dla wszystkich pojazdów do 3,4 dla drogi jednojezdniowej
- szerokość dla wszystkich pojazdów do 4 m dla drogi dwujezdniowej klasy A i S
- wysokość dla wszystkich pojazdów do 4,3 m
- rzeczywista masa całkowita do 60 t
V kategoria dotyczy pojazdów o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej większych od wymienionych w kategoriach I – IV, o naciskach osi przekraczających wielkości dopuszczalne.
Zezwolenia kategorii I są wydawane na 12 miesięcy, II – IV na 1 miesiąc, 6 miesięcy, 12 miesięcy lub 24 miesiące. Kategoria V dotyczy jednokrotnego lub wielorazowego przejazdu. Przy jednokrotnym przejeździe ważność zezwolenia wynosi 14 dni, przy wielorazowym – 30 dni.
Oznakowania pojazdów wykonujących pilotowanie przejazdu nienormatywnego
W zależności od gabarytów pojazdów nienormatywnych mogą być one pilotowane przez jeden bądź dwa pojazdy pilotujące. Pojazdy wykonujące pilotowanie przejazdu nienormatywnego powinny posiadać:
- tablicę oznakowania pojazdu wykonującego pilotowanie
- dwa światła błyskowe barwy żółtej
- środki bezpośredniej łączności radiowej z pojazdami pilotowanymi
- urządzenia nagłaśniające.