Czym jest spedycja?

Wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Spedycja to pojęcie, wokół którego pojawia się wiele pytań, jednak wciąż brak konkretnych odpowiedzi. W dzisiejszym artykule wyjaśnimy, czym jest spedycja, jakie są jej rodzaje, na czym polega praca spedytora oraz jakie są różnice między spedycją a transportem. 

Spedycja to określenie, którego niektórzy używają do opisania transportu lub logistyki. Jest to błąd, ponieważ spedycja jest pojęciem, które co prawda czerpie z jednego i z drugiego, ale działa na odrębnych zasadach. Istnieje też wiele rodzajów spedycji i sposobów jej podziału, które zależne są od czynników geograficznych, technicznych i transportowych. Zacznijmy jednak od początku. 

Spedycja – co to?

Na pytanie czym jest spedycja, wiele osób odpowiada: tym samym, co transport. Nic bardziej mylnego. Spedycja jest szeregiem działań, które mają na celu zorganizowanie transportu. Nie jest to więc jedynie sam przewóz ładunku, ale także:

• doradztwo w wyborze odpowiedniego środka transportu
• przygotowanie niezbędnych dokumentów transportowych
• koordynacja procesów logistycznych, w tym kontakt z klientem
• rozwiązywanie problemów pojawiających się w trakcie transportu.

Co na temat spedycji mówią przepisy? Zgodnie z art. 794 Kodeksu cywilnego spedycja to wysyłanie i odbieranie przesyłek lub dokonywanie innych usług związanych z ich przewozem. Działania te powinny być opisane w umowie spedycyjnej, która zobowiązuje zleceniodawcę do wypłacenia spedytorowi należnego wynagrodzenia. Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie, czyli najprościej mówiąc, może współpracować z przewoźnikami zewnętrznymi, którzy w jego imieniu będą przewozić ładunki.

Jakie są rodzaje spedycji?

Spedycję można dzielić na wiele sposobów, biorąc pod uwagę różne czynniki. Najprostszy podział to: spedycja krajowa i spedycja międzynarodowa. Jak sama nazwa wskazuje, spedycja krajowa odbywa się na terenie kraju, z którego pochodzi zlecenie, czyli w naszym przypadku na terytorium Polski. Spedycja międzynarodowa jest to organizacja transportu między różnymi krajami. 

Kolejnym podziałem jest ten, który określa ilość środków transportu użytych do dostarczenia ładunku w miejsce docelowe. Rozróżnia się więc spedycję gałęziową i spedycję intermodalną. Gałęziowa tyczy się jednego środka transportu np. ciężarówki, intermodalna wielu. Przykładem mogą być produkty sprowadzane z Chin, które, aby dotrzeć na półki sklepowe w Polsce, muszą pokonać drogę kolejową, a następnie być przetransportowane drogą lądową.

Najpopularniejszym podziałem spedycji jest jednak ta, która rozróżnia środki transportu. Wyróżniamy więc: spedycję lotniczą, spedycję morską, spedycję kolejową i spedycję drogową.

Spedycja lotnicza

Odbywa się przy użyciu samolotów towarowych i jest wykorzystywana w przypadku zleceń, które wymagają szybkiego dostarczenia towaru.

Spedycja morska

Jest to rodzaj usługi transportowej realizowanej przy użyciu statków towarowych, na których umieszczane są kontenery. 

Spedycja kolejowa

Odbywa się za pośrednictwem kolei i służy do przewozu towarów o dużym tonażu na dalekich odległościach. 

Spedycja drogowa

Najpopularniejszy rodzaj spedycji, który zazwyczaj odbywa się przy użyciu ciężarówek.

Kim jest spedytor?

Spedytor to osoba, która koordynuje spedycję. W zależności od danej firmy jego obowiązki mogą się nieco różnić, jednak do najważniejszych zadań spedytora zaliczamy:

• tworzenie bazy klientów i przewoźników
• pozyskiwanie zleceń i prowadzenie negocjacji
• przygotowywanie umów i dokumentów przewozowych
• kontakt z klientem na każdym etapie realizacji zlecenia
• monitorowanie etapów spedycji i rozwiązywanie problemów
• koordynowanie załadunku i rozładunku przewożonych towarów.

Transport i spedycja – różnice

Jak już wspominaliśmy transport i spedycja, choć mają ze sobą wiele wspólnego, są dwiema oddzielnymi dziedzinami. Transport koncentruje się na przewozie ładunków, spedycja koordynuje cały proces dostawy. Firmy transportowe posiadają też zazwyczaj własną flotę, z której nieraz korzystają spedytorzy. Praca w spedycji nie należy do najłatwiejszych, ponieważ na firmach spedycyjnych spoczywa znacznie większa odpowiedzialność niż w przypadku firm transportowych. Mowa przede wszystkim o problemach, które mogą pojawić się na trasie. Są to awarie pojazdów, korki, a także odprawy celne, które w przypadku braku odpowiednich dokumentów mogą zostać wstrzymane. W ostatecznym rozrachunku za pomyślne dostarczenie towarów z punktu A do punktu B odpowiada firma spedycyjna.