Spedycja dużych maszyn dla wielu firm stanowi poważne wyzwanie logistyczne. Wymaga doświadczenia, precyzji, troski o bezpieczeństwo i żmudnej pracy całego zespołu na każdym jej etapie. Transport morski towarów gabarytowych to świetna alternatywa dla innych rodzajów usług transportowych, które potrafią generować znacznie wyższe koszty. Usługi spedycji morskiej to szereg działań mających na celu bezpieczne przetransportowanie ładunków z portu do portu przy pomocy statków towarowych. W transporcie morskim najczęściej stosuje się dwie metody: załadunek kontenerowy lub transport na statkach typu Ro-Ro (Roll-on/Roll-off).
Transportowanie maszyn w kontenerach. Jakie wyzwania stawia?
Transport kontenerowy polega na przewozie maszyny w standardowym kontenerze morskim – najczęściej 20- lub 40-stopowym – lub na platformie typu open top czy flat rack, szczególnie gdy sprzęt ma niestandardowe wymiary. Maszyny ładowane są do kontenera za pomocą wózka widłowego lub dźwigu, a następnie solidnie mocowane przy użyciu pasów, łańcuchów i drewnianych zabezpieczeń. Po załadunku kontener zostaje zamknięty i zaplombowany. Ujednolicone rozmiary pozwalają na sprawne przeładunki w portach przy pomocy suwnic.
Transport z wykorzystaniem kontenerów zapewnia wysokie bezpieczeństwo towaru. Maszyna zamknięta w stalowej obudowie jest dobrze zabezpieczona przed deszczem, wiatrem oraz uszkodzeniami mechanicznymi. W standardowym kontenerze można również zmieścić części zapasowe i akcesoria. Dzięki temu można przewozić kompletne wyposażenie w jednym ładunku. Niewątpliwym atutem tej metody jest globalna dostępność. Kontenerowce pływają regularnie do setek portów na całym świecie. Planowanie dostaw i przeładunków między różnymi środkami transportu staje się więc dużo łatwiejsze. Kontenery sprawdzają się nawet w portach o ograniczonej infrastrukturze. Dodatkowo, gdy w jednym kontenerze przewożonych jest kilka mniejszych maszyn, znacząco spada jednostkowy koszt transportu.
Mimo licznych zalet wykorzystanie kontenerów w transporcie maszyn drogą morska wiąże się z kilkoma ograniczeniami. Główną z nich stanowią dokładnie określone, sztywne wymiary. Wnętrze kontenera 40’ HC mierzy około 12 m długości, 2,35 m szerokości i 2,70 m wysokości. Większe maszyny, np. kombajny czy koparki, często nie mieszczą się w całości i wymagają demontażu i zaangażowania wykwalifikowanych techników, zarówno przy przygotowaniu, jak i ponownym montażu u odbiorcy. Kolejnym warunkiem, który należy wziąć pod uwagę jest waga przewożonej maszyny. Każdy kontener posiada limity udźwigu i nośności podstawy. Gdy maszyna jest wyjątkowo ciężka, jej skuteczny transport wymaga zastosowania specjalistycznych kontenerów oraz dodatkowego sprzętu do załadunku. Specjalistyczne narzędzia wpływają na koszty i poziom trudności całej spedycji. Z uwagi na ograniczenie przestrzenne, transport kontenerowy nie zawsze będzie najlepszym wyborem w przypadku bardzo dużych maszyn. Przy sprzęcie średniej wielkości lub kilku mniejszych urządzeniach w jednej wysyłce, stanowi jednak wyjątkowo efektywne i bezpieczne rozwiązanie.
Transport maszyn na statkach typu Ro-Ro. Na czym polega i kiedy wybrać tę opcję?
Alternatywą dla transportu kontenerowego jest przewóz maszyn na specjalistycznych statkach typu Ro-Ro (Roll-on/Roll-off). Urządzenia poruszające się na kołach lub gąsienicach wprowadza się na pokład jednostki przy użyciu opuszczanej rampy. Sam statek przypomina wielopoziomowy, pływający garaż. Posiada wewnętrzne rampy i pokłady, po których pojazdy mogą swobodnie się przemieszczać. Maszyny dostarczane są do portu na własnych kołach (np. ciągnik rolniczy) lub na lawecie. Następnie samodzielnie wjeżdżają na statek. Jeśli przewożona maszyna nie ma własnego napędu, umieszcza się je na specjalnej platformie kołowej (MAFI), która zostaje wtoczona na pokład. Cały proces załadunku i rozładunku eliminuje konieczność użycia dźwigów i znacząco upraszcza procedury portowe.
Do największych zalet transportu Ro-Ro należy fakt, że nie trzeba demontować i pakować maszyn. Przewożone są w całości, gotowe do pracy zaraz po wyładunku. Sam załadunek i rozładunek również przebiegają szybciej, dzięki czemu cały łańcuch dostawy jest znacznie krótszy. Statki Ro-Ro idealnie sprawdzają się także przy przewozie dużych, ciężkich maszyn, które ze względu na rozmiar nie mieszczą się w kontenerach. Umożliwiają bezpieczny transport urządzeń z wielu różnych gałęzi przemysłu, od autobusów po wyspecjalizowane maszyny górnicze. Ładunki są starannie zabezpieczane pasami i blokadami, a dzięki umieszczeniu ich wewnątrz kadłuba są chronione przed warunkami atmosferycznymi.
Statki Ro-Ro przystosowane są jednak głównie do przewozu pojazdów i maszyn, które da się przetoczyć. Brak kół lub trudność w przemieszczaniu wymaga użycia platform, które wiążą się z dodatkowymi kosztami i logistyką. Dodatkowym utrudnieniem jest siatka połączeń Ro-Ro. Chociaż stale się rozwija, wciąż pozostaje bardziej ograniczona niż sieć linii kontenerowych. Nie każdy port obsługuje statki Ro-Ro, a jeśli już – rejsy bywają rzadsze niż w przypadku kontenerowców. W szczytowych okresach (np. przed sezonem rolniczym) dostępność miejsc na statkach bywa znacznie ograniczona. Transport na statkach Ro-Ro to doskonała metoda transportu sprzętu wielkogabarytowego. Sprawdzi się wtedy, gdy zależy nam na minimalnej ingerencji w maszynę przed jej wysyłką. Z uwagi na koszty, gdy przewożone jest kilka mniejszych maszyn, bardziej korzystniej wypada transport kontenerowy, ponieważ opłata przy transporcie Ro-Ro liczona jest za każdą przewożoną jednostkę.
Specyfika transportu maszyn drogą morską
Morski transport maszyn wymaga precyzji i indywidualnego podejścia do każdego zlecenia. Organizacja spedycji specjalistycznego sprzętu i przesyłek o znacznych wymiarach zależy od tego, co dokładnie przewozimy. Rodzaj sprzętu w dużej mierze przesądza o tym, czy lepiej sprawdzi się transport kontenerowy, czy też metoda Ro-Ro.
Maszyny rolnicze często mają spore rozmiary i wystające elementy, które nieco komplikują ich transport. Weźmy choćby kombajny. Ich szerokość i wysokość z hederem (czyli przystawką żniwną) nierzadko przekracza dopuszczalne granice, dlatego zwykle trzeba go zdemontować. Ciągniki czy opryskiwacze z kolei mają własne koła, więc świetnie nadają się do przewozu statkami typu Ro-Ro. Opcja ta eliminuje konieczność demontażu kabiny czy kół. Statek Ro-Ro sprawdza się również przy przewozie maszyn używanych, na przykład przy eksporcie z Azji do Europy, pod warunkiem, że sprzęt zostanie dokładnie wyczyszczony z resztek ziemi i roślin. Jest to wymóg fitosanitarny obowiązujący przy wysyłkach zagranicznych, niezależnie od wybranej metody. Transport kontenerowy dobrze sprawdza się natomiast przy przewozie części, np. kół. W spedycji maszyn rolniczych często stosuje się rozwiązania hybrydowe np. korpus maszyny płynie statkiem Ro-Ro, a drobniejsze elementy bezpiecznie zapakowane w kontenerze.
W przypadku maszyn budowlanych mamy do czynienia z ciężkimi, często ponadgabarytowymi ładunkami. Ich podstawową zaletą jest to, że większość jest w stanie samodzielnie się poruszać. W tym sektorze chętniej korzysta się z przewozu Ro-Ro. Możliwość przewiezienia całej maszyny, bez rozbierania jej na części, to ogromna oszczędność czasu i środków. Statki Ro-Ro doskonale sprawdzają się też w transporcie zestawów drogowych, np. ciągników siodłowych z naczepami niskopodwoziowymi. Mniejsze maszyny np. mini-koparki, wózki widłowe czy ładowarki, bardziej opłaca się spakować do kontenera, szczególnie gdy wysyłanych jest ich kilka jednocześnie. Warto też zwrócić uwagę na bezpieczeństwo. Kontener w pełni chroni maszyny przed uszkodzeniami i wpływem czynników zewnętrznych. Na statku Ro-Ro istnieje minimalne ryzyko drobnych otarć czy zarysowań w trakcie załadunku.
Transport maszyn przemysłowych wiążę się z bardziej wymagającymi i specyficznymi wymaganiami. Większość urządzeń, takich jak linie produkcyjne, generatory czy prasy, nie jest przystosowana do poruszania się. Taki sprzęt zazwyczaj trafia na statek w kontenerze lub jako ładunek konwencjonalny. Transport zazwyczaj obywa się w częściach, zapakowany w skrzynie lub na platformach. Jeśli rozmiary maszyn na to pozwalają, preferowaną opcją spedycji jest kontener, głównie ze względu na bezpieczeństwo i łatwość obsługi. Wrażliwe urządzenia, np. precyzyjne maszyny CNC, można bezpiecznie unieruchomić wewnątrz kontenera oraz zabezpieczyć przed drganiami i warunkami atmosferycznymi. Dzięki temu dotrą na miejsce bez uszczerbku. Jeśli jednak rozmiary towarów są zbyt duże, wykorzystuje się kontenery open-top, platformy albo transport Ro-Ro z wykorzystaniem platform kołowych. To rozwiązanie najczęściej dotyczy naprawdę ciężkich komponentów, takich jak transformatory czy turbiny. W tym przypadku sprzęt ustawia się na wózkach MAFI i wciąga na statek. Brak kół w budowie tych maszyn sprawia, że spedycja wymaga więcej przygotowań i stosowana jest raczej wtedy, gdy inne metody zawodzą.
Koszt, czas, bezpieczeństwo i infrastruktura portowa. Na co zwrócić uwagę i co uwzględnić w planie spedycyjnym?
Wysyłając maszyny drogą morską należy uwzględnić kilka ważnych aspektów logistycznych, które mają istotny wpływ na wybór danej metody transportu. Koszty przewozu uzależnione są przede wszystkim od gabarytów i wagi urządzenia, trasy oraz rodzaju użytego środka transportu. W przypadku kontenerów mamy do czynienia z opłatą za wynajęcie całego kontenera (FCL) lub za zajmowaną przestrzeń, jeśli korzystamy z drobnicy (LCL). Warto pamiętać, że opcja ta pozwala umieścić kilka maszyn w jednym kontenerze. Przy transporcie Ro-Ro przewoźnik nalicza opłaty na podstawie liczby pojazdów lub powierzchni, jaką zajmują. Dla pojedynczej dużej maszyny (jak koparka czy kombajn) jest to wybór bardziej opłacalny niż specjalistycznie przystosowany kontener.
W przypadku kontenera dochodzą również opłaty za załadunek i mocowanie (tzw. stuffing), możliwy wynajem dźwigu oraz rozładunek w porcie docelowym. Transport Ro-Ro nie wymaga przeładunku pionowego, jednak może wiązać się z dodatkowymi kosztami przygotowania maszyny, np. zdjęcie z lawety czy dopompowanie kół. Przy wyborze opcji warto więc skorzystać z pomocy doświadczonego spedytora. Przygotuje on dokładne porównanie obu wariantów i pomoże zdecydować, która opcja lepiej się kalkuluje.
Czas transportu drogą morską zależy głównie od dostępności połączeń. Na głównych trasach statki przystosowane do transportu kontenerowego wypływają regularnie, nawet codziennie. Dają dużą elastyczność, szczególnie jeśli jednym z wymogów transportu jest szybka wysyłka. Statki Ro-Ro, mimo systematycznych rejsów, odpływają najczęściej 1-2 razy w miesiącu do konkretnego portu. Mimo ograniczeń czasowych, samo operowanie w porcie w przypadku Ro-Ro jest szybsze, przez co w praktyce czas dostawy końcowej bywa zbliżony. Często zdarza się, że kontener dopływa szybciej do celu, jednak czeka w kolejce do rozładunku, podczas gdy sprzęt z Ro-Ro zjeżdża z pokładu i szybciej przechodzi odprawę. Precyzyjne i skrupulatne planowanie całego łańcucha dostawy pomaga w optymalnym zarządzaniu czasem.
Przy planowaniu spedycji należy uwzględnić warunki portowe w miejscu docelowym. Niemal każdy większy port obsługuje kontenery. Mamy więc pewność, że nasz towar zostanie obsłużony prawidłowo. Niestety miejsce docelowe może ograniczać, a nawet wykluczać skorzystanie ze statku Ro-Ro. Mniejsze terminale często nie posiadają ramp ani odpowiednich przestrzeni manewrowych. Ten typ spedycji morskiej najczęściej możliwy jest wyłącznie z uwzględnieniem specjalistycznych portów. Jeśli miejsce docelowe jest od nich oddalone, w planie spedycyjnym należy uwzględnić także transport drogą lądową. Planowanie trasy musi więc opierać się na dostępność konkretnych terminali. Przy tego typu operacjach, wiedza firmy spedycyjnej z globalną siecią agentów pomoże dobrać optymalny port i zaplanować cały przebieg transportu, unikając niepotrzebnych komplikacji logistycznych.
Wymagania celne i techniczne przy transporcie maszyn
Międzynarodowy transport maszyn wymaga spełnienia licznych wymogów celnych oraz technicznych. Różnią się one zależnie od kraju i rodzaju przewożonego sprzętu. Szczególnie duże znaczenie ma odprawa celna. Przed wysyłką maszyna musi zostać poprawnie skwalifikowana (np. jako urządzenie przemysłowe, pojazd rolniczy lub sprzęt budowlany), korzystając z odpowiedniego kodu taryfy celnej oraz należy przygotować kompletny zestaw dokumentów: faktury, listy przewozowe, certyfikaty pochodzenia itp.
Służby celne powinny otrzymać pełne dane identyfikacyjne, np. numer VIN, zwłaszcza w przypadku pojazdów wymagających rejestracji. W przypadku transportu maszyn używanych, mogą być konieczne dodatkowe dokumenty potwierdzające ich stan techniczny lub certyfikaty związane z bezpieczeństwem sanitarnym.
Niektóre kraje, np. USA czy Australia, cechują się rygorystycznymi wymogami dotyczącymi czystości maszyn. Sprzęt musi być całkowicie wolny od ziemi, nasion i insektów, by nie zagrażać lokalnym ekosystemom. Profesjonalny spedytor pomoże w koordynacji działań i w razie potrzeby zadba o wymagane inspekcje np. fitosanitarne.
Równie ważna jest kwestia należności celno-podatkowych. Obliczane są na podstawie wartości maszyny, jej wieku oraz kraju pochodzenia. Zdarza się, że starsze maszyny objęte są wyższym cłem, natomiast w przypadku nowszych można skorzystać z ulg podatkowych.
Wybór odpowiedniej metody transportu maszyn. Postaw na doświadczenie specjalisty od spedycji
Decyzja o typie transportu maszyn drogą morską musi zostać poprzedzona rzetelną analizą logistyczną. Wybór metody bezpośrednio wpływa na sposób przygotowania maszyny do transportu. Specjaliści wezmą pod uwagę parametry techniczne maszyny, terminy, budżet i wszelkie inne wymagania, by zaproponować rozwiązanie najlepiej dopasowane do konkretnej sytuacji.
Organizacja transportu maszyn to zadanie, które wymaga wiedzy i troski nawet o pozornie najmniejsze detale. W ALLcom, od 30 lat, działamy w dziedzinie międzynarodowej spedycji morskiej maszyn i towarów. Nasza wiedza i doświadczenie pozwalają nam sprawie organizować przewóz, szczególnie tam, gdzie potrzebne jest niestandardowe podejście. Dzięki wieloletniej współpracy z różnymi branżami, doskonale znamy specyfikę różnych rodzajów maszyn i ich wymagań.
Realizujemy transport do europejskich terminali, Afryki i obu Ameryk, aż po najodleglejsze części Azji i Australii. Jeśli sytuacja tego wymaga, organizujemy przeładunki i składowanie w portach pośrednich, czuwając nad ciągłością łańcucha dostaw. Na naszym koncie są setki zakończonych sukcesem projektów. Zawsze szukamy najlepszego rozwiązania zapewniając bezpieczeństwo i pewność spedycji